1. Leasing – popularne narzędzie finansowania, ale z haczykiem podatkowym
Leasing operacyjny samochodów osobowych niezmiennie pozostaje jednym z najczęściej wybieranych sposobów finansowania pojazdów wykorzystywanych w działalności gospodarczej. Przedsiębiorcy często decydują się na tę formę ze względu na możliwość zaliczania rat leasingowych do kosztów uzyskania przychodu oraz brak konieczności angażowania dużego kapitału na start.
Jednak to, co wydaje się oczywiste z perspektywy operacyjnej, może okazać się pułapką na gruncie przepisów podatkowych. Obowiązujące limity kosztów mogą znacząco ograniczyć możliwość zaliczenia całości wydatków do kosztów podatkowych – zarówno w trakcie trwania umowy leasingu, jak i po wykupie auta.
Co więcej, wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że leasing i wykup pojazdu to z perspektywy podatkowej dwie odrębne transakcje, dla których stosuje się oddzielne limity kosztowe. Pominięcie tego faktu może prowadzić do utraty nawet dziesiątek tysięcy złotych w nieodliczonych kosztach.
2. Pierwszy limit – raty leasingowe i opłata wstępna proporcjonalnie do wartości 150.000 zł
Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 47a ustawy o PIT (oraz art. 16 ust. 1 pkt 49a ustawy o CIT), przedsiębiorca może zaliczyć w ciężar kosztów uzyskania przychodu raty leasingowe oraz opłatę wstępną tylko w części odpowiadającej wartości samochodu nieprzekraczającej 150.000 zł (lub 225.000 zł w przypadku pojazdów elektrycznych).
Jeśli wartość samochodu przekracza ten limit, do kosztów podatkowych zalicza się jedynie proporcjonalną do wartości limitu część zarówno opłaty wstępnej, jak i części kapitałowej rat leasingowych.
Przykładowo, gdy auto kosztuje 300.000 zł, a limit wynosi 150.000 zł, przedsiębiorca może ująć w kosztach tylko 50% kapitałowej części każdej raty oraz 50% opłaty wstępnej.
Uwaga: ograniczenie nie dotyczy części odsetkowej raty leasingowej – ta może być rozliczana w całości, niezależnie od wartości pojazdu.
3. Drugi limit – wykup i amortyzacja pojazdu
Po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego przedsiębiorcy często decydują się na wykup samochodu. I tu pojawia się kluczowa kwestia – opłata wykupu nie wchodzi w skład wcześniejszego limitu 150.000 zł (225.000 zł dla pojazdów elektrycznych).
Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT (oraz art. 16 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT), kosztem podatkowym nie jest sama opłata wykupu, lecz odpisy amortyzacyjne naliczane od wartości początkowej pojazdu. Wartość ta również podlega limitowi – 150.000 zł (lub 225.000 zł dla aut elektrycznych).
Oznacza to, że leasing operacyjny to jedyna forma finansowania, w której możliwe jest skorzystanie z dwóch niezależnych limitów:
- pierwszy – dla rat leasingowych (część kapitałowa) oraz opłaty wstępnej, rozliczanych proporcjonalnie do limitu wartości pojazdu,
- drugi – dla amortyzacji wykupionego pojazdu, gdzie limit dotyczy wartości początkowej pojazdu.
4. Jak działa limit w praktyce – przykład proporcjonalnego rozliczania
Załóżmy, że przedsiębiorca zawiera umowę leasingu operacyjnego na samochód o wartości 300.000 zł. Limit podatkowy wynosi 150.000 zł. Oznacza to, że tylko połowa (50%) części kapitałowej rat leasingowych może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodu.
Przykład:
- rata kapitałowa: 5.000 zł,
- współczynnik kosztowy: 150.000 / 300.000 = 50%,
- do kosztów podatkowych można zaliczyć: 2.500 zł.
Firmy leasingowe zazwyczaj precyzyjnie wykazują w fakturach rozbicie raty na część kapitałową i odsetkową, stąd wiadomo dla jakiej kwoty należy zastosować współczynnik kosztów.
Uwaga: Nie jest dopuszczalne księgowanie pełnej wartości rat kapitałowych do momentu osiągnięcia sumy 150.000 zł, a pozostałych rat już nie. Od początku należy stosować współczynnik dla każdej opłaty leasingowej.
5. Limit brutto czy netto? Wszystko zależy od VAT
To, czy wartość samochodu odnosi się do kwoty netto, brutto, czy netto powiększonej o 50% VAT, zależy od prawa do odliczenia podatku VAT:
- jeśli odliczasz 100% VAT – limit odnosi się do kwoty netto,
- jeśli przysługuje Ci 50% odliczenia VAT – limit dotyczy kwoty netto powiększonej o 50% VAT,
- jeśli nie masz prawa do odliczenia VAT – stosuje się kwotę brutto.
6. Leasing a odliczanie 100% VAT – szansa i ryzyko
W sytuacji, gdy pojazd jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej, możliwe jest odliczenie 100% VAT od wszystkich opłat leasingowych. Wymaga to jednak:
- zgłoszenia pojazdu do US (formularz VAT-26),
- prowadzenia ewidencji przebiegu pojazdu,
- opracowania regulaminu użytkowania samochodu w firmie.
Co ważne – sposób użytkowania można zmieniać w trakcie trwania umowy leasingu.
Korzyść: odliczenie 100% VAT zwiększa efektywny współczynnik podatkowy, co w praktyce może znacząco zwiększyć wartość odliczanych kosztów.
Ryzyko: Decydując się na pełne odliczenie VAT (100%), należy dopilnować, aby pojazd rzeczywiście był wykorzystywany wyłącznie w działalności gospodarczej i to przez co najmniej 3 miesiące (a najlepiej dłużej). W przeciwnym razie urząd skarbowy może uznać działanie za pozorne.
Leasing samochodu, mimo swojej popularności, wiąże się z istotnym ryzykiem podatkowym. Niewłaściwe ustalenie wartości pojazdu, błędne zastosowanie limitów, czy nieprawidłowe podejście do amortyzacji może skutkować zakwestionowaniem rozliczeń przez fiskusa.
Nasz zespół doradców z DBZ 77 pomaga klientom w bezpiecznym rozliczaniu kosztów związanych z pojazdami służbowymi – zarówno na etapie zawierania umowy leasingu, planowania wykupu, jak i ustalania wartości początkowej i amortyzacji.
Jeśli planujesz leasing lub właśnie wykupiłeś samochód – pomożemy Ci ustalić prawidłowy sposób rozliczenia w PIT lub CIT i zminimalizować ryzyko podatkowe.
